Okrągły stół o transformacji regionów górniczych
Miliardom euro dla terenów górniczych, mówimy - Tak Degradacji górnictwa, mówimy – Nie
6 września w siedzibie Głównego Instytutu Górniczego odbyło się spotkanie poświęcone transformacji regionów górniczych. Wzięli w nim udział eksperci, samorządowcy, przedstawiciele przemysłu i związkowcy.
Inicjatorem była Komisja Konsultacyjna ds. Zmian w Przemyśle, działająca w ramach Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Okrągły stół to jedna z form konsultacji związanych z planowanym uruchomieniem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej, który może dysponować kwotą co najmniej ok. 4,8 mld euro. Trwają zabiegi o jej zwiększenie nawet do kilkunastu miliardów euro. Podczas obrad w katowickiej siedzibie Głównego Instytutu Górnictwa przedstawiciele samorządu woj. śląskiego wskazywali, że powodzenie sprawiedliwej, czyli nieokupionej wielkimi kosztami społecznymi transformacji w ponad 40 węglowych regionach UE leży nie tylko w interesie tych obszarów, ale także w interesie całej wspólnoty europejskiej. Oprócz Polski, do Platformy Regionów Górniczych przystąpiły regiony z Hiszpanii, Grecji, Rumunii, Czech i Słowacji.
Jak powiedział „Górnikowi” Dariusz Potyrała – przewodniczący ZZG w Polsce, który wziął udział w debacie, związki zawodowe są za wsparciem górniczych terenów po naturalnym zakończeniu wydobycia. Popieramy każdą formę pomocy unijnej dla miast i rejonów górniczych. Nie może być jednak ona uzależniona od likwidacji kopalń. Oczekujemy, że te obiecane środki pozwolą na odtworzenie utraconych miejsc pracy. W naszej wizji wykorzystania tych środków główny nacisk będziemy kłaść właśnie na projekty, które nakierowane są na budowę innowacyjnych, nowoczesnych miejsc pracy. Branża górnicza potrzebuje każdej formy wsparcia. Jeśli uda się przy współpracy z marszałkiem województwa śląskiego wykorzystać te środki z korzyścią dla gmin i pracowników to będziemy mówić o sukcesie. Podczas spotkania jasno wypowiedziałem jak olbrzymi koszt poniosło polskie górnictwo od lat 90- tych. I jak bardzo zmniejszyła się liczba kopalń i górników. Dalsze eliminowanie węgla pod płaszczykiem walki o klimat jest nie do przyjęcia przez stronę społeczną. Węgiel to nadal najtańszy nośnik energetyczny i sam w sobie nie jest szkodliwy. Powinniśmy bardziej zadbać o procesy jego wykorzystania. Czyste technologie, wszelkie sposoby zgazowania, chemiczna przeróbka to może być przyszłość dla węgla. Zaapelowałem o rozsądek i rozwagę, bo w UE wymusza się szybką likwidację miejsc pracy w górnictwie, co skutkuje tym, że ta sama UE importuje węgiel z całego świata wspierając tamte miejsca pracy. Ten proces jest nieprzemyślany i zbyt gwałtowny. Brak nam w Polsce uczciwej debaty w tym zakresie. Z perspektywy związkowej środowisko jest ważne jednak miejsca pracy są równie ważne. Przedstawiciel naszego związku będzie uczestniczyć w pracy zespołu oceniającego zgłaszane projekty. Jego zadaniem jest pilnowanie, żeby te obiecane miliardy zostały właściwie wykorzystane. Nie pozwolimy dalej ograniczać i pomijać środowisko górnicze – dodał przewodniczący Potyrała.
Podczas debaty marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski mówił m.in. o problemach 4,5-milionowego województwa. Wskazał na największy w kraju odsetek terenów zdegradowanych i zdewastowanych oraz stosunkowo niskie tempo ich rekultywacji. Problemem regionu jest też spadek liczby mieszkańców, głównie w gminach górniczych.
Województwo Śląskie, jako jeden z pierwszych regionów, od początku zaangażowało się w działania Komisji Europejskiej w ramach tzw. Platformy Regionów Górniczych. Dotąd strona polska przedstawiła Komisji 26 pilotażowych przedsięwzięć do realizacji w ramach platformy: 14 projektów na poziomie krajowym, 12 na regionalnym, z których osiem to przedsięwzięcia samorządu województwa, dwa - Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz po jednym Uniwersytetu Śląskiego i Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.